Ruimtelijke ontwikkeling, projecten en grondexploitaties

College Uitvoeringsprogramma 2018-2022

Actuele bestuurlijke actiepunten

Actuele beleidsontwikkelingen

Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
De Omgevingswet kent meerdere doelstellingen. Zo moet het proces om te komen tot een ruimtelijke ontwikkeling eenvoudiger en voorspelbaarder worden voor initiatiefnemers. Tevens moet er sneller en met minder kosten tot een vergunning worden gekomen. Voor de interne organisatie betekent dit een omwenteling in de manier van werken. Het Programmateam Omgevingswet is bezig om de organisatie en haar producten Omgevingswet-proof te maken. De Omgevingswet wordt zoals het er nu naar uit ziet van kracht op 1 juli 2022.
Naast de Omgevingswet staat ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) voor de deur. De Wkb regelt de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen. Hiermee wordt de positie van de particuliere en de zakelijke bouwconsument versterkt. De relatie tussen de opdrachtgever, de bouwconsument, en de bouwende partijen wordt met de komst van de Wkb evenwichtiger. Ook deze wet betekent een geheel andere manier van werken; veel verantwoordelijkheid verschuift van de gemeente naar de markt. Vanwege de grote samenhang tussen beide wetten, wordt ook de implementatie van de Wkb begeleid door het Programmateam Omgevingswet. De invoering van de Wkb is gekoppeld aan de Omgevingswet. De wet gaat daarom naar verwachting vanaf 1 juli 2022 stapsgewijs in.

Pijlers
Momenteel wordt door het Programmateam Omgevingswet gewerkt aan de verschillende pijlers van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Zo worden er verschillende raadsbesluiten voorbereid die genomen moeten zijn alvorens de wetgeving in werking treedt. Mede op advies van de VNG streeft het Programmateam er naar een groot deel van de voorbereidingen uiterlijk 1 januari 2022 al te hebben afgerond, zodat het resterende half jaar tot aan inwerkingtreding van de wetgeving echt als proefperiode gebruikt kan worden.
Ook wordt gewerkt aan de voorbereiding van de omgevingsvisie die uiterlijk 1 januari 2025 door de raad moet zijn vastgesteld.

Tevens wordt gewerkt aan een soepele en werkbare overgang naar het omgevingsplan van rechtswege (de nieuwe planvorm die de bestemmingsplannen en overige regelgeving voor de fysieke leefomgeving vervangt) waar we mee te maken hebben zodra de Omgevingswet in werking treedt (vervolgens hebben we nog tot eind 2029 de tijd om het omgevingsplan te vervolmaken zodat het voldoet aan alle eisen die de Omgevingswet er aan stelt). Ook worden verschillende stappen gezet zodat de organisatie straks soepel kan aansluiten op het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO), worden interne werkprocessen aangepast zodat straks door iedereen probleemloos met de nieuwe wet gewerkt kan worden en wordt met nadruk gelet op de interne communicatie aangaande de implementatie zodat de gehele organisatie wordt meegenomen in het traject. Hiertoe is in samenwerking met de afdeling HRM ook een Leren & Ontwikkelen traject ingezet.

Ruimtelijk beleid
De Structuurvisie Amstelveen 2015+ (2011) heeft de afgelopen jaren het kader geboden om voor de korte en langere termijn sturing te kunnen geven aan de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Amstelveen gaf hiermee helderheid over de geambieerde ontwikkelingsrichting van de gemeente.
In het kader van de Omgevingswet zal de Omgevingsvisie waarover de gemeente, volgens de huidige planning, vanaf 2025 dient te beschikken, deze rol overnemen. De voorbereidingen om te komen tot de Omgevingsvisie zijn al gestart. Onder andere is hiertoe in 2020 het concept Koersdocument opgesteld. Dit document omvat een beeld van de bestaande kwaliteiten van Amstelveen en het reeds vastgestelde beleid voor de diverse aspecten van de fysieke leefomgeving. Het koersdocument vormt hiermee basis om het gesprek met de inwoners, instellingen en bedrijven in de gemeente aan te gaan en voor de in de volgende raadsperiode op te stellen integrale Omgevingsvisie.

Ruimtelijke projecten
Amstelveen wil regie voeren op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Dit is belangrijk om de schaarse ruimte te optimaliseren en ervoor te zorgen dat ruimtelijke projecten bijdragen aan de doelen die we met elkaar hebben gesteld. Daarvoor is in 2019 en 2020 een aantal instrumenten ingevoerd (zelfbewoningsverplichting, doelgroepenverordening) en zijn doelen en kaders (hoogbouwvisie, woonvisie, mobiliteitsvisie) gesteld met voldoende ruimte waarbinnen projecten tot ontwikkeling kunnen komen. Het ruimtelijk ontwikkelperspectief is daar nog aan toegevoegd. De visie  Bovenkerkerweg is het eerste gebied waar nu aan gewerkt wordt om integraal de belangen van omwonenden, eigenaren en (toekomstige) gebruikers mee te nemen in de gebiedsontwikkeling. De visie op het winkelcentrum Kostverlorenhof zal hierop volgen.  
De markt in Amstelveen is nog steeds goed. Nadelige effecten van de Corona crisis zijn marginaal, het aantal ingediende initiatieven blijft hoog. Er is wel sprake van krapte op de arbeidsmarkt en dat heeft effect op het aantal nieuwe initiatieven dat opgepakt kan worden. De arbeidsmarkt staat voor een aantal functies op rood en van bepaalde functies is bekend dat deze in heel Nederland moeilijk vervulbaar zijn.

Het oude verdienmodel van grondexploitaties herstelt niet en er blijft druk staan op de inkomstenkant van de projecten. De nadruk in de ruimtelijke projecten ligt op transformatie en inbreiding, met voornamelijk faciliterend grondbeleid. Hierbij vindt kostenverhaal plaats en zijn grondexploitaties in principe financieel neutraal. Jaarlijks stelt de gemeenteraad de actualisering van de grondexploitaties vast, door middel waarvan de financiële kaders actueel worden gehouden.

Nieuw Legmeer

Het bedrijventerrein Legmeer wordt veranderd in een gemengd, duurzaam, groen en toekomstbestendig woon- en werkgebied.
De aanleiding hiervoor was (en is) de grote behoefte aan woningen. Legmeer is op termijn niet toekomstbestendig en is de enige locatie binnen de bebouwde kom waar grootschalige woningbouw (zonder tijdelijke bewoning) mogelijk is omdat het Luchthaven Indelingsbesluit (LIB) voor dit gebied geen belemmeringen oplegt om woningen toe te voegen. Met deze gebiedsontwikkeling draagt Amstelveen bij aan de woningbouwopgave binnen de Metropool Regio Amsterdam (MRA) en de versnellingsopgave woningbouw MRA in het bijzonder. Daarnaast biedt de transformatie kansen voor Amstelveen door de realisatie van grotere diversiteit aan woonmilieus, groei van het aantal inwoners, een evenwichtige bevolkingsopbouw en kansen voor nieuwe bedrijvigheid en voorzieningen. De gemeente heeft de contouren voor de transformatie geschetst in de Nota van Uitgangspunten Legmeer (2018) op basis waarvan de Ontwikkelvisie Legmeer (2020) verder is uitgewerkt. De uitgangspunten en randvoorwaarden uit de Ontwikkelvisie worden verder uitgewerkt in een nieuw bestemmingsplan voor Legmeer, dat als ruimtelijk kader dient voor de toekomstige gebiedsontwikkeling.
In 2021 is een Rijksbijdrage van € 9,2 miljoen uit de Woningbouwimpuls verkregen voor het mogelijk maken van de verplaatsing van de gemeentewerf en het afvalbrengstation, waardoor milieuruimte ontstaat voor woningbouw. Ook is Programmaorganisatie Nieuw Legmeer opgericht, waarbinnen sturing wordt gegeven aan het transformatieprogramma. Het programmateam Nieuw Legmeer werkt de Ontwikkelvisie verder uit in planproducten die als kader dienen voor het op te stellen bestemmingsplan Legmeer.  
De gemeente kiest binnen Legmeer voor een hybride ontwikkeling. Dat betekent dat de gemeente een sturende rol op zich neemt waarbij organische ontwikkeling optioneel is, waar mogelijk en als het inpasbaar is. Iedere grondeigenaar heeft de mogelijkheid zijn of haar kavel grond te herontwikkelen. De gemeente zal daarbij de rol van partner innemen. Doel is om gezamenlijk met initiatiefnemers/grondeigenaren de mogelijkheden te verkennen om te komen tot kwalitatief hoogwaardige plannen. De gemeente zal de regie voeren over deze ontwikkeling(en); middels een marktconsultatie in het vierde kwartaal 2021 wordt in afstemming met de marktpartijen samengewerkt naar een haalbare invulling. Ook zal dan participatie met omwonenden plaatsvinden.
Vanwege deze insteek worden in 2022 de volgende planproducten uitgewerkt richting (ontwerp) bestemmingsplan: programmatisch en stedenbouwkundig programma en kader, Beeldkwaliteitsplan, Ontwikkelstrategie, Grex(en) (inclusief risicoanalyse), Anterieure (of posterieure) overeenkomsten/exploitatieplan, MER-rapportage (inclusief milieuonderzoeken voor bestemmingsplan).

Op basis van het programmatisch kader is een eerste financiële doorrekening met betrekking tot de haalbaarheid van de ontwikkeling gemaakt. In de eerste helft van 2022 worden het definitieve programmatisch- en stedenbouwkundig kader met grondexploitaties /investeringsvoorstellen (inclusief een tweede haalbaarheidsdoorrekening) aan de raad aangeboden. Dit vormt tevens de basis voor het in 2022 op te stellen bestemmingsplan. De verwachting is dat dit ontwerp bestemmingsplan medio 2022 in procedure gebracht kan worden.  

Kengetallen